Szlak fliszowy w Zumaia (Kraj Basków)

15 światowych geoparków w Hiszpanii: zjawiskowa przyroda, która opowiada historię Ziemi

none

15 światowych geoparków w Hiszpanii: zjawiskowa przyroda, która opowiada historię Ziemi


Czy wiesz, że Hiszpania jest drugim krajem na świecie z największą liczbą światowych geoparków? Na pierwszy rzut oka geoparki to obszary przyrodnicze o niezwykle pięknych krajobrazach. Zwiedzając je, odkrywamy znacznie więcej: ich góry, formacje skalne, podłoża… ukazują one historię ludzkości. Z tego powodu od 2015 roku UNESCO docenia ich wartość, nadając im status Światowych Geoparków, a w Hiszpanii geoturystykę można uprawiać w 15 z nich.

Geopark Cabo de Gata – Níjar w Almerii (Andaluzja)

Teren pozbawiony klimatycznej zimy, o stromym wybrzeżu z ukrytymi wręcz zatoczkami. Stanowi owoc starcia płyt tektonicznych afrykańskiej i eurazjatyckiej, a jego wulkaniczny krajobraz jest naznaczony niewielkimi rybackimi wioskami o białych domkach. Można go zwiedzić, przemierzając szlaki samochodem terenowym, konno lub uprawiając pieszą wędrówkę. Krystaliczne wody jego wybrzeża skrywają dno bogate w faunę i formacje wulkaniczne, które można z łatwością podziwiać podczas snorkelingu i nurkowania na wszystkich poziomach zaawansowania w Isleta del Moro. Jeśli masz taką możliwość, zakończ podróż wycieczką łodzią wzdłuż wybrzeża, a odkryjesz zatoczki, które zapamiętasz na zawsze.

Obszar chronionego krajobrazu Cabo de Gata-Níjar

Geopark Sierras Subbéticas w Kordobie (Andaluzja)

Woda, pod postacią rzeki lub źródełka, jest autorem ukształtowania tego terenu o zaskakujących kształtach wydrążonych w wapiennej skale. To kraina drzew oliwnych, pełna małych wiosek o białych domach wśród gór, takich jak Zuheros, Cabra, Luque czy Doña Mencía. Dobrym sposobem na zwiedzenie jej jest przejażdżka rowerem jedną z wielu tras, jak np. Vía Verde del Tren del Aceite. Jeśli wolisz piesze wycieczki, ścieżka La Nava i przełom rzeki Bailón to najpopularniejsze szlaki, które można łączyć z wycieczkami samochodem. Odkryjesz liczne jaskinie, wśród których wyróżnia się Jaskinia Nietoperzy (w Zuheros, oferuje wycieczki z przewodnikiem). Koniecznie odwiedź Balcón de Andalucía (przy kościółku Nuestra Señora de la Sierra, w Sierra de Cabra).

Przełom rzeki Bailón, Zuheros (Kordoba)

Geopark Sobrarbe – Pireneje w Huesce (Aragonia)

Geopark Pirenejów proponuje podróż do początków powstania gór, przez ostatnie hiszpańskie lodowce, rozległe jaskinie schowane między kanionami i wąwozami, które przyprawiają o zawrót głowyoraz aż po niegdysiejsze schronienie niedźwiedzia jaskiniowego: Cueva del Oso de Tella. Geopark obejmuje liczne szlaki piesze i rowerowe (dla terenowych rowerów górskich), które ukazują jedne z najbardziej spektakularnych krajobrazów. Możesz także skorzystać ze wspinaczkowej via ferrata obok wodospadu Sorrosal i geoturystycznej drogi kopalnianej przez różne kopalnie, które działały w okolicy przez wiele lat. Kolejnymi ciekawostkami z geologicznego punktu widzenia są krajobraz okolic Eripol (na obrzeżach, w pobliżu cmentarza jest punkt widokowy, z którego można podziwiać ślady pozostawione na górze przez cofające się na przestrzeni wieków morze) oraz lodowiec Monte Perdido (w Bielsa). Centrum dla zwiedzających znajduje się w miejscowości Aínsa.

Krajobraz Aínsa w Huesce (Aragonia)

Geopark Wybrzeża Baskijskiego w Gipuzkoa (Kraj Basków)

Żywe świadectwo 60 milionów lat historii. Jest nim szlak fliszowy – główna atrakcja geologiczna baskijskiego wybrzeża – biegnący przez gminy Zumaria, Deba i Mutriku. 13 kilometrów imponujących klifów utworzonych przez skały osadowe znane jako flisz, które pomagają geologom na przykład w badaniu ważnych wydarzeń w historii Ziemi, takich jak wyginięcie dinozaurów. Plaża Itzurun (Zumaia) to prawdopodobnie miejsce, w którym flisz jest najlepiej widoczny. Ponadto znajduje się tam centrum interpretacji. Z tego punktu organizowane są rejsy łodzią pozwalające podziwiać piękno klifów z perspektywy morza. Jeśli możesz, naciesz się zachodem słońca z morza lub plaży, gdyż będzie to niezapomniana chwila. Kierując się przez geopark w głąb lądu, pójdziesz w kierunku zielonych dolin i gór z jaskiniami z malowidłami naskalnymi uznanymi za Światowe Dziedzictwo, takimi jak jaskinia Ekain.

Szlak fliszowy w Zumaia (Kraj Basków)

Geopark Sierra Norte de Sevilla w Andaluzji

Ślady tutejszego krajobrazu sięgają 700 milionów lat. Geopark Sierra Norte de Sevilla posiada kilka szlaków geoturystycznych wiodących przez miejsca ważne z geologicznego punktu widzenia, od jednego z największych skupisk skamieniałych meduz na świecie po pozostałości wskazujące na miejsce styku płyt tektonicznych (w Beja-Acebuches). Ponadto Vía Verde de la Sierra Norte de Sevilla łączy pomnik przyrody Cerro del Hierro z tak zwanymi wodospadami Huesna lub Huéznar na trasie pieszej lub rowerowej. Pierwsza atrakcja jest dawną kopalnią rudy żelaza, która odkrywa imponujące formacje skalne; druga zaś to szereg wodospadów i studni. Trasa oferuje możliwość zobaczenia sępa kasztanowatego i orła iberyjskiego w locie.

Cerro del Hierro, Geopark Sierra Norte

Geopark Villuercas – Ibores – Jara w Cáceres (Estremadura)

Ma swój początek w powstaniu Pangei około 300 milionów lat temu. Jeśli dotrzesz na najwyższy punkt, szczyt La Villuerca, ujrzysz bardzo sugestywną panoramę geoparku z krajobrazem pasm górskich, dolin i zarośli. Dostrzeżesz gęste lasy dębowo-kasztanowe, które między innymi zamieszkują takie gatunki fauny jak orzeł przedni, sokół wędrowny, sęp płowy czy puchacz zwyczajny. Wśród miejsc o największym znaczeniu geologicznym warto wymienić Estrecho de la Peña Amarilla (w Alía), marmity rzeki Ibor (w Bohonal de Ibor) powstałe w wyniku erozji wodnej, gdzie można się kąpać przy sprzyjającej pogodzie, czy granitowe bloki skalne Peraleda de San Román (formacje skalne w kształcie kręgli lub grzybów, wśród których wyróżnia się ogromny chybotek Cancho del Castillo). W pobliżu znajduje się dolina Valle del Jerte (znana z kwitnących wiosną wiśni) i Guadalupe oraz słynny Królewski Klasztor Santa María de Guadalupe, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa.

Cabañas del Castillo, w Geoparku Villuercas – Ibores – Jara, w Cáceres (Estremadura)

Geopark Centralnej Katalonii

Czy wiesz, że centrum Katalonii było kiedyś dużym, odosobnionym zbiornikiem słonej wody? Było to w okresie powstania Pirenejów 36 milionów lat temu. Woda wyparowała, tworząc niezwykle piękny krajobraz, jakim jest dzisiaj ten geopark. Góra Montserrat z charakterystycznymi zaokrąglonymi skałami jest jednym z jego symboli. Warto zwiedzić całą okolicę, w tym Klasztor Santa María de Montserrat i niektóre z podziemnych jaskiń w górze. Tymczasem w Moyá (Barcelona) można zwiedzić jaskinie Cuevas del Toll z ważnymi znaleziskami prehistorycznymi i paleontologicznymi. Aby nacieszyć się geoparkiem w odmienny sposób, proponujemy szlak „Wino Geoparku” przez winnice z oznaczeniem pochodzenia Pla de Bages.

Kolejka linowa na Montserrat (Katalonia)

Geopark na wyspie El Hierro, na Wyspach Kanaryjskich

Krajobrazy El Hierro słyną z wyjątkowości i piękna. Wyspa jest pochodzenia wulkanicznego, jak wszystkie Wyspy Kanaryjskie, i łatwo na niej zidentyfikować jęzory i połacie lawy, osady wulkaniczne oraz formacje skalne o ogromnym znaczeniu geologicznym. W rzeczywistości wciąż wykazuje aktywność wulkaniczną, a w 2011 roku doszło tu do podwodnej erupcji wulkanu. Dobrym punktem wyjścia do poznania jej wulkanizmu jest centrum interpretacji geoparku w El Pinar. Aby odkryć wpływ wulkanów na krajobraz, dobrym rozwiązaniem są punkty widokowe Jinama, La Peña, Bascos i La Llanía. Niezależnie od tego, czy poruszasz się samochodem, czy wolisz wybrać się na wycieczkę rowerem, na odcinku pomiędzy Valverde a San Andrés ujrzysz różnorodność krajobrazów wyspy, z dzikimi terenami, widokiem na morze i stromymi klifami. W San Andrés usłyszysz legendę o drzewie Garoé i poznasz zjawisko poziomego deszczu. Wreszcie, jeśli odwiedzisz La Dehesa, będziesz świadkiem wpływu pasatów na jałowcowe drzewa o spektakularnych kształtach w El Sabinar.

Krajobraz wyspy El Hierro

Geopark regionu Molina de Aragón – Alto Tajo, w Guadalajarze (Kastylia-La Mancha)

Dawne rzeki i ciepłe morza są odpowiedzialne za ukształtowanie tego terenu pełnego wielkich kanionów, unikalnych drzew i miejsc o znaczeniu geologicznym. Dobrymi przykładami są skamieliny stworzeń morskich liczące ponad 430 milionów lat (graptolity), znajdujące się w pobliżu Checa czy skamieniały las Sierra de Arangocillo. Aby zwiedzić ten rozległy geopark o powierzchni ponad 4000 metrów kwadratowych, do dyspozycji jest 11 oznakowanych szlaków geoturystycznych oraz kilka ośrodków interpretacji. Warto wejść na jeden z punktów widokowych z widokiem na spektakularny krajobraz, bardzo zróżnicowany w zależności od pory roku. Barranco de la Hoz to zawsze dobry wybór. Jesienią zjawiskowy punkt widokowy Mirador del Tajo odsłania całą paletę odcieni brzegu rzeki. Zimą punkt widokowy Pellejero pozwala zobaczyć śnieg na najwyższych szczytach. Z kolei punkt widokowy Machorrillo to dobre okno na lagunę Taravilla wiosną.

Park Alto Tajo, Guadalajara

Geopark wyspy Lanzarote i Archipelagu Chinijo na Wyspach Kanaryjskich

Ta górzysta wyspa powstała z popiołów posiada niezwykłe krajobrazy pochodzenia wulkanicznego. Park Narodowy Timanfaya to jej największa atrakcja, oferująca objazd wulkanu Timanfaya i doświadczenia tak zaskakujące jak degustacja potraw gotowanych w cieple wulkanu. W istocie gleba na tym terenie przedstawia liczne anomalie termiczne i na niektórych obszarach może osiągnąć temperaturę 250 stopni Celsjusza, dzięki czemu można zobaczyć, jak przez zalewanie otworów w ziemi wodą powstają gejzery. Gmina Tinajo jest pełna atrakcji geologicznych, takich jak wulkan Cuervo, Montaña Colorada czy Caldera Blanca, a do wszystkich prowadzą łatwe szlaki turystyczne. Kolejnym z najbardziej wyjątkowych krajobrazów jest La Geria, rejon uprawy winorośli, którą rolnicy przystosowali do wulkanicznych osobliwości terenu.

Krajobraz Parku Narodowego Timanfaya

Wpływ wulkanów można dostrzec na całej wyspie, w tym na jej wybrzeżu z plażami, takimi jak Papagayo (na południu) lub unikalnymi obszarami, takimi jak Charco de los Clicos czy Lago Verde. Aby dogłębnie poznać wyspę, najlepszą opcją jest wizyta w Centrach Sztuki, Kultury i Turystyki, które w zrównoważony sposób łączą wulkaniczną naturę wyspy ze sztuką Césara Manrique.

Geopark Peña Amaya w Las Loras w Burgos i Palencia

Geopark Las Loras, w Burgos i Palencia (Kastylia i León)

Surowy teren o doniosłej rzeźbie terenu z jednym z największych skupisk romańskich kościołów, zakonów i klasztorów w Europie.. To znak rozpoznawczy Geoparku Las Loras, który posiada liczne trasy do pokonania samochodem, pieszo lub rowerem górskim. Do najbardziej spektakularnych krajobrazów należą wąwozy rzeki Ebro i rzeki Rudrón (w rejonie Burgos) lub Las Tuerces (Palencia), w pobliżu ciekawej jaskini Cueva de los Franceses i wartego odwiedzenia punktu widokowego Valcabado. Ponadto na prawie całym terenie można znaleźć przedromańskie forty, neolityczne dolmeny i stanowiska archeologiczne z epoki żelaza, takie jak forty Monte Bernorio, Peña Amaya, Peña Ulaña i Monte Cildá. Są tu również liczne wodospady, z których wiele jest łatwo dostępnych, jak np. Orbaneja del Castillo (Burgos) czy Covalagua (Palencia). Okolica jest idealna do uprawiania sportów ekstremalnych, takich jak wspinaczka czy canyoning.

Geopark Conca de Tremp – Montsec, w Lleida (Katalonia)

Ma status geoparku UNESCO od 2018 roku, a jego skały liczą ponad 550 milionów lat. Obszar ten leżał kiedyś pod wodą, żyły tu dinozaury niemal do czasu wyginięcia, a dziś jest to szereg krajobrazów jak z fotografii pod jednym z najczystszych firmamentów do obserwacji gwiazd, odznaczonym certyfikatem Starlight. Jednym z najbardziej fotogenicznych miejsc jest przełęcz Mont Rebei z imponującym szlakiem wykutym w skale o wysokości nawet 500 metrów nad poziomem rzeki. Najbardziej znaną trasą jest tzw. Quinto Lago, która przebiega przez wioski o średniowiecznym uroku, takie jak Peramea, Beranui czy Les Esglésies i kończy się nad jeziorem Montcortés, którego wody pochodzą z wewnętrznego źródła. Inną dobrą opcją, aby nacieszyć się różnorodnością krajobrazów, jest zabytkowy pociąg turystyczny Tren de los Lagos, który łączy Lleidę z La Pobla de Segur, z Pirenejami jako scenerią. Z kolei na terenie geoparku znaleziono liczne skamieniałości i ślady obecności dinozaurów. Dowiesz się o tym znacznie więcej w Centrum Dinosfera, w Coll de Nargó.

Wejście do przełęczy Mont Rebei w Geoparku Conca de Tremp

Geopark Montañas do Courel, w Lugo (Galicja)

Tutejszy krajobraz ukazuje ewolucję terenu na przestrzeni ostatnich 500 milionów lat i ścisły związek z działalnością człowieka. Obszar ten był miejscem działalności wydobywczej od czasów Cesarstwa Rzymskiego, a łupek był składnikiem motoru jego wzrostu gospodarczego od epoki neolitu aż do niedawna. UNESCO nadała Sierra do Courel status geoparku w kwietniu 2019 roku, podkreślając zachowanie średniowiecznych wiosek i klasztorów, a także piękno kanionów i dolin powstałych w wyniku erozji. Geopark rozciąga się na terenie gmin Quiroga, Folgoso do Courel i Ribas de Sil w prowincji Lugo. Kolejną z jego głównych atrakcji jest flora: do najbardziej widowiskowych gatunków należą storczyki (wycieczki z przewodnikiem organizowane są zwykle w maju, aby zobaczyć je w rozkwicie).

O Courel, Lugo

Geopark Granady, w Andaluzji

Jest częścią światowej sieci geoparków od 2020 roku i oferuje możliwość odkrycia środowiska, które opowiada historię liczącą pięć milionów lat. Widoczne są tu ślady obecności dawnych mórz, dostrzega się góry, które były kiedyś podwodną lawą i można zwiedzić jeden z największych w Europie stanowisk paleontologicznych złóż kręgowców czwartorzędowych. Działalność człowieka odcisnęła również swoje piętno na krajobrazie zachowującym do dziś wykute w górach jaskinie, które są wczesnym przykładem najnowocześniejszych domów bioklimatycznych.

Hoyas de Guadix w Geoparku Granady w Andaluzji

Geopark Maestrazgo, w Teruel (Aragonia)

Powiadają, że to jedno z tych miejsc, w których przemawia cisza. Wysokie szczyty, głębokie wąwozy, rzeki o przejrzystych wodach i szlaki wśród sosen prowadzące do cichych wiosek, w których oddycha się spokojem. Możesz poczuć to sam w takich miejscowościach jak Cantavieja, Mirambel, Puertomingalvo czy Aliaga. Krajobraz stanowi zapis ostatnich 200 milionów lat historii Ziemi i obejmuje sieć oznakowanych szlaków do zwiedzania go. Do najbardziej interesujących pomników przyrody należą Kryształowe Groty Molinos, Organy Montoro i źródło rzeki Pitarque. Znajdziesz tu również kilka stanowisk archeologicznych, które wchodzą w skład zespołu Sztuki Naskalnej Basenu Morza Śródziemnego, wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. 

Organy Montoro, Geopark Maestrazgo w Teruel